Việt Nam
Ở Việt Nam, Tết Đoan ngọ còn được biết đến là “Tết giết sâu bọ”. Bởi đây là khoảng thời gian chuyển mùa, dịch bệnh và sâu bọ dễ sinh sôi, phát triển. Vì thế, đây còn là ngày để người dân diệt sâu bọ, mong muốn cây cối tốt tươi và con người sức khoẻ dồi dào.
Ăn bánh tro ngày tết Đoan ngọ
Người dân Việt thường ăn bánh tro, bánh trôi hoặc chè kê cùng với rượu nếp và nếp cẩm vào ngày này. Theo phong tục truyền thống, vào đúng giờ ngọ (12h trưa), người rủ nhau đi hái lá. Những loại lá này thường có tác dụng chữa bệnh rất tốt như các bệnh ngứa ngoài da, nhất là các bệnh về đường ruột hay khi cảm mạo, hoặc dùng để đun nước xông giải cảm.
Bên cạnh đó, dân gian còn có tục nhuộm móng chân, móng tay, tục khảo cây lấy quả, tục treo ngải cứu để trừ tà… Tuy nhiên, ngày nay phần lớn các tục lệ này đã được bãi bỏ, chỉ còn giữ lại tục tắm nước lá và tục đi hái lá thuốc.
Tại Hà Nội hay một số vùng của miền Bắc, rượu nếp, đặc biệt là rượu nếp cẩm, là món không thể thiếu. Con người có thể ăn thức ăn, hoa quả vị chua, chát và nhất là rượu nếp, có thể loại bỏ sâu bệnh.
Trung Quốc
Ở Trung Quốc, vì 5/5 là ngày hai con số 5 gặp nhau. Bởi thế Tết Đoan Ngọ còn được gọi là tết Trùng Ngũ. Theo truyền thống được kể lại từ 2000 năm trước, Tết Đoan Ngọ bắt nguồn từ hoạt động kỷ niệm Khuất Nguyên. Một nhà thơ yêu nước bị gian thần hãm hại nên phải gieo mình tự vẫn ở sông Mịch La.
Truyền thống đón tết Đoan ngọ ở Trung Quốc
Tết Đoan Ngọ hàng năm ở Trung Quốc thường diễn ra nhiều hoạt động dân gian cực kỳ hấp dẫn. Họ tổ chức hội thi đua thuyền rồng, mang theo túi thơm, ăn bánh chưng…
Mỗi năm vào ngày Tết Đoan Ngọ, người dân sẽ quét dọn nhà cửa sạch sẽ. Họ cũng thực hiện một số tập tục nhằm xua đuổi sâu bọ, vi khuẩn như treo lá cây ngải cứu và lá cây thạch xương bồ lên hai bên cánh cửa, vẩy rượu. Ngoài ra, những thiếu nữ khéo tay còn thêu và làm túi thơm. Những túi thơm này được bỏ thêm các loại thảo mộc.
Còn các em nhỏ ở một số vùng sẽ dùng sợi màu đan túi lưới để đựng trứng gà, trứng vịt đã luộc chín. Những quả trứng này thường được tô vẽ một lớp màu rực rỡ. Các em mang theo để làm đồ trang sức hay tham gia trò chơi “cân bằng trứng”.
Người dân Trung Quốc thường ăn bánh zongzi vào ngày này. Đây là loại bánh được làm từ gạo nếp, thịt, đậu phộng, lòng đỏ trứng. Zongzi được gói trong lá sậy, chúng cũng có nhiều loại nhân khác nhau. Ăn bánh zongzi gắn liền với truyền thuyết bắt nguồn của ngày tết Đoan Ngọ Trung Quốc. Người Trung Quốc xưa sử dụng các món ăn làm từ gạo nếp. Sau đó, họ rải gạo xuống sông Mịch La để ngăn cá không đụng tới thân xác Khuất Nguyên.
Hàn Quốc và Triều Tiên
Ngày tết Đoan Ngọ ở Hàn Quốc và Triều Tiên là 1 trong 3 dịp lễ truyền thống lớn nhất cùng tết Nguyên đán và tết Trung thu. Người dân nơi đây cho rằng, con số 5 biểu là biểu tượng của sức mạnh, sự cường tráng. Ngoài ra, người dân hai nước cũng sẽ thực hiện các phong tục truyền thống. Chủ yếu để cầu nguyện cho một mùa màng bội thu, không bị sâu bệnh phá hoại.
Tết Đoan ngọ được gọi là Dano, hay Surit-nal. Ở Hàn Quốc và Triều tiên, người dân thưởng thức các món ăn truyền thống để gìn giữ sức khỏe vào dịp này. Cũng như Việt Nam người Hàn Quốc và Triều Tiên thưởng thức 2 loại bánh được là từ gạo. Đó là bánh Suritteok và Yaktteok.
Ngoài ra, phụ nữ và trẻ em sẽ tắm gội, mặc trang phục truyền thống. Họ sẽ cùng nhau chơi những trò chơi dân gian.
Nhật Bản
Tết Đoan Ngọ ở Nhật Bản cũng được diễn ra vô cùng đặc biệt. Người dân ở đất nước mặt trời mọc còn gọi đây là ngày lễ dành cho các bé trai. Ngày này được coi là ngày đại lễ với tên gọi “Kodomo no hi”.
Người Nhật sẽ treo cờ cá chép, tượng trưng cho những bé trai khoẻ mạnh thông minh. Nó còn có ý nghĩa “cá vượt vũ môn”. Đồng thời, họ trang trí các bộ áo giáp Kabuto. Và cầu nguyện con mình sẽ thành đạt trong cuộc sống vào ngày này.
Nếu ghé thăm Nhật Bản đầu tháng 5, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp khung cảnh rực rỡ. Những chiếc cờ cá chép treo rợp trời, tung bay trong gió. Mỗi nhà treo 3 hoặc 5 cờ. Trong đó gồm 5 màu chủ đạo là: xanh lam, đỏ, đen, xanh lá, xanh tím. Lá cờ cá Koi (cá chép) vải đầy màu sắc cũng sẽ được treo trên mái nhà hoặc hành lang chung cư của các gia đình có con trai.
Người Nhật làm bánh “mochi” (gạo nếp) gói trong lá sồi. Thường gọi là “kashiwa-mochi” và “chimaki” để cúng và thưởng thức vào ngày tết Đoan ngọ. Ngoài ra, họ cũng hay làm các món ăn có hình cá chép. Làm Chimaki, Kashiwa moch để cầu chúc cho con mình được mạnh khỏe và phát triển tốt.
